Στην Ικαρία, εξαιτίας της αυξημένης βιοποικιλότητας που παρουσιάζει το νησί, θα βρείτε ορισμένους από τους σημαντικότερους φυσικούς οικότοπους σε ολόκληρο το Αιγαίο. Το όρος Αθέρας, η περιοχή Φανάρι, το φαράγγι της Χάλαρης, η περιοχή Πλαγιάς και όλο το νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού έχουν κηρυχθεί Ζώνες Ειδικής Προστασίας και εντάσσονται στους Τόπους Κοινοτικού Ενδιαφέροντος του Δικτύου Natura 2000. Η οροσειρά του Αθέρα και η νοτιοδυτική πλευρά της Ικαρίας παρουσιάζουν ενδιαφέρουσα πανίδα και φιλοξενούν πολλά είδη σπάνιων φυτών (τραχεία πεύκη, κορονίλλα).

Εδώ θα βρείτε πλούσια ορνιθοπανίδα (τσιχλογέρακο, θαλασσαητό, γκιώνη, θαλασσοκόρακες, μύχους και αητογερακίνες). Υπάρχουν ειδικά σχεδιασμένα παρατηρητήρια στα οποία μπορεί ο επισκέπτης να θαυμάσια τα σπάνια αυτά πουλιά που φωλιάζουν στην περιοχή. Επίσης, σημαντικοί υδροβιότοποι της Ικαρίας είναι η εκβολή του ποταμού Χάρακα (έλος Λιβάδι), η εκβολή Κεραμέ, ο ποταμός Χάλαρης, οι εκβολές του ρέματος Μυρσώνα (Μεσακτή), η εκβολή Βουτσιδέ (Κάμπος), ο ποταμός Κυπαρισσιού, ο ποταμός Άρης, το Χειλοποτάμι καθώς και οι τεχνητές λίμνες Βαθές, Πεζί και η λιμνοδεξαμενή στον Άγιο Κήρυκο.


Για τους λάτρεις της πεζοπορίας, η Ικαρία αποτελεί ένα από τα νησιά με τις πιο εντυπωσιακές φυσικές διαδρομές. Εφοδιαστείτε με έναν καλό χάρτη και περιηγηθείτε στα αμέτρητα μονοπάτια του νησιού ανάμεσα σε πυκνά πευκοδάση, χείμαρρους, άγριους καταρράκτες, καταπράσινες κοιλάδες, πετρόκτιστες παλιές γέφυρες, σημαντικά μνημεία, παραδοσιακούς νερόμυλους, πανέμορφες λίμνες και γραφικά χωριά.


Μια από τις ωραιότερες διαδρομές που μπορείτε να κάνετε είναι να διασχίσετε το φαράγγι του Χάλαρη. Το καταπράσινο φαράγγι και το ορμητικό ποτάμι του βρίσκονται στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, κοντά στην περίφημη παραλία του Να. Πρόκειται για μια θαυμάσια διαδρομή 3,5 περίπου ωρών ανάμεσα σε καταπράσινα πυκνά πευκοδάση. Κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε το παλιό πέτρινο γεφύρι της Λουπάστρας, τους καταρράκτες του Χάλαρη, μια καταπράσινη λίμνη και υπολείμματα παραδοσιακών νερόμυλων. Όσοι επιθυμούν, μπορούν να συνεχίσουν προς τον καταρράκτη Ράτσο, ο οποίος φτάνει τα 45 μέτρα ύψος και βρίσκεται στην «Άνω Χάλαρη».  


Μεγάλο οικολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περιήγηση στο πανάρχαιο δάσος Ράντη, στη νότια πλευρά του νησιού. Είναι ένα από τα αρχαιότερα και πιο σπουδαία δάση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εδώ θα έχετε την ευκαιρία να παρατηρήσετε Αριές (είδος βελανιδιάς που ζει εκεί πάνω από μισό αιώνα!), σπάνια βότανα και προστατευόμενα είδη χλωρίδας και πανίδας. Πανύψηλα αιωνόβια δέντρα ακανόνιστου σχήματος συνθέτουν ένα πανέμορφο τοπίο άπειρου φυσικού κάλους που αξίζει να το επισκεφτείτε.


Από τις πιο δημοφιλείς διαδρομές της Ικαρίας, την οποία ακολουθεί πλήθος επισκεπτών κάθε χρόνο, είναι ο γύρος των Ραχών. Πρόκειται για ένα μονοπάτι 25 χιλιομέτρων που θα σας οδηγήσει στα πιο σημαντικά αξιοθέατα της περιοχής. Ένας ειδικά σχεδιασμένος χάρτης, ο οποίος δείχνει τη συγκεκριμένη διαδρομή, καθώς και το «σημαδεμένο» με κόκκινες πατημασιές μονοπάτι, θα σας βοηθήσουν να κάνετε το γύρο των Ραχών. Γραφικά χωριά, απότομες πλαγιές, παλιές πετρόκτιστες γέφυρες, πεντακάθαρες λίμνες και μικρά ποτάμια είναι ορισμένα από τα πανέμορφα τοπία που θα συναντήσετε στη διαδρομή. Το μονοπάτι ξεκινά από το κέντρο Πλειάδες, κοντά στον οικισμό Αρμενιστής.


Δύο πολύ όμορφες διαδρομές ιστορικού και οικολογικού ενδιαφέροντος ξεκινούν από το χωριό Μαυράτο. Η μια οδηγεί στο ερειπωμένο Καψαλινό Κάστρο και η δεύτερη, κατά τη διάρκεια της οποίας θα έχετε την ευκαιρία να παρατηρήσετε σπάνια είδη πτηνών, καταλήγει στον γραφικό Ξυλοσύρτη. Ακόμη, θα σας προτείναμε να ακολουθήσετε το αρχαίο μονοπάτι που ένωνε παλαιότερα τη δυτική πλευρά της Ικαρίας με τον Άγιο Κήρυκο. Πρόκειται για μια διαδρομή διάρκειας 3,5 περίπου ωρών, η οποία ξεκινά από το ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου, κοντά στον οικισμό Κοσοίκια και καταλήγει στον Χρυσόστομο. Κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε όμορφα περιβόλια, παλιά γεφύρια, ρεματιές και μια υπέροχη θέα στο καταγάλανο Αιγαίο. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πλαγιά της Πούντας είναι ιδανική για τους λάτρεις της αναρρίχησης.


Όσοι θα επισκεφθούν το νησί κατά τη διάρκεια του χειμώνα ή της άνοιξης, μπορούν να ακολουθήσουν την υπέροχη διαδρομή που οδηγεί στον ψηλότερο καταρράκτη του νησιού, το Ρυάκα. Θα τον βρείτε κοντά στον Μαγγανίτη, σε υψόμετρο ενός περίπου χιλιομέτρου, στο νότιο τμήμα του όρους Αθέρας. Διπλά στον καταρράκτη σχηματίζεται η μικρή λίμνη Σελίνι, η οποία συμπληρώνει το μαγευτικό φυσικό τοπίο.


Επίσης, θα σας προτείναμε να εξερευνήσετε τα πολυάριθμα φυσικά σπήλαια που είναι διάσπαρτα σε όλο το νησί. Τα πιο σημαντικά από αυτά, είναι τα σπήλαια του Καταφυγίου (στον ομώνυμο οικισμό), του Πρωτάρη (Γλαδερό), της Χάλαρης και του Παραθυριού (Χρυσόστομος), του Ιερού (στην ομώνυμη περιοχή), του Δρακοσπήλου (κοντά στο Περδίκι), του Χούτρα το Ράος (κοντά στο Πετροπούλι), της Ρωγμής του χρόνου (κοντά στην πρωτεύουσα), του Λουκαραός (Δρούτσουλας), του Αλάμα (Ακαμάτρα), των Ματιών (Πλαγιά), του Κυπαρισσιού (στην ομώνυμη ακτή) και της Φωλιάς της Φώκιας (περιοχή Βελανιδιές). Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι τα περισσότερα σπήλαια είναι δυσπρόσιτα και θα χρειαστεί να πάτε εξοπλισμένοι για να μπορέσετε να τα προσεγγίσετε.


Πολλοί επιλέγουν να επισκεφτούν το όμορφο νησί της Ικαρίας για τις γνωστές από την αρχαιότητα ιαματικές πηγές του. Είναι από τις πιο ραδιενεργές πηγές σε ολόκληρο τον πλανήτη και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές στη θεραπεία παθήσεων όπως ρευματισμοί, νευραλγίες, αθρίτιδα, διαταραχές του αναπνευστικού, γυναικολογικές, δερματικές παθήσεις κ.α. Ανήκουν στην κατηγορία των αλιπηγών ραδιενεργών και εμφανίζουν διαφορές στη θερμοκρασία τους καθώς και το ποσό της ραδιενέργειας που περιέχουν. Στο δήμο του Αγίου Κήρυκου θα βρείτε πλήθος ιαματικών πηγών. Πιο ραδιενεργές είναι οι πηγές της Αρτέμιδος, του Απόλλωνα, του Κρατσά, του Ασκληπιού (πρώην Μουσταφά Λίτζα) και θερμότερη είναι η πηγή Θερμό Λευκάδος. Αξιόλογες θεωρούνται και οι πηγές του Σπηλαίου, της Αγίας Κυριακής και του Αθάνατου νερού στην περιοχή Ξυλοσύρτη.


Ακόμη, στο νησί θα βρείτε τον απαραίτητο εξοπλισμό για να ασχοληθείτε με τα θαλάσσια σπόρ (windsurfing), τις καταδύσεις και το υποβρύχιο ψάρεμα. Τέλος, όσοι διαθέτετε σκάφος, μπορείτε να κάνετε περιήγηση στις παρθένες παραλίες της Ικαρίας και να κολυμπήσετε στα σμαραγδένια νερά τους.