ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

Πέρα από την αντίσταση των όπλων όμως, αναπτύχθηκε και μια άλλου είδους αντίσταση, αυτή του πνεύματος. Ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός έφτασε και στην Ελλάδα το 17ο αιώνα, οπότε και ευνοήθηκε από οικονομικές και κοινωνικές συγκυρίες, όπως η ανάδυση της φιλόδοξης αστικής τάξης, που ωφελήθηκε από τη συνθήκη του Κιουτσούκ- Καϊναρτζή και διεκδίκησε μια δυναμική θέση στο ελληνικό σκηνικό.

Οι Έλληνες αστοί μαζί με τις παροικίες που είχαν δημιουργηθεί σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης αλλά και στην Αίγυπτο, αφομοίωσαν, ανέπτυξαν και διακίνησαν τις ιδέες του Διαφωτισμού, δημιουργώντας έτσι ένα νέο πεδίο εξέλιξης, που θα αφυπνούσε τον ελληνισμό και θα συνέβαλε στην ωρίμανση της ιδέας της Ελληνικής Επανάστασης.

Σημαντικότεροι εκπρόσωποι του Νεοελληνικού διαφωτισμού, όπως ονομάστηκε, ήταν ο Κοσμάς Αιτωλός, ο Ρήγας Βελεστινλής με το “Επαναστατικό Μανιφέστο” του, ο Αθανάσιος Ψαλλίδας, ο Αδαμάντιος Κοραής με την “Αδελφική Διδασκαλία” και τις ιδέες της κλασικής αρχαιότητας και πολλοί άλλοι λόγιοι. Το κίνημα αυτό απέκτησε σημαντική δύναμη και πολεμήθηκε, ακόμα και από το ελληνικό Πατριαρχείο. Ο πόλεμος που δέχθηκαν οι Έλληνες πνευματικοί επαναστάτες είχε σαν αποτέλεσμα τη δολοφονία του Κοσμά Αιτωλού αλλά και του Ρήγα Βελεστινλή.

Πλήγμα για τον ελληνικό πολιτισμό αποτέλεσε επιπλέον και η λεηλάτηση του Παρθενώνα από το λόρδο Έλγιν το 1802, ο οποίος μετέφερε στην Αγγλία μάρμαρα, τα γνωστά ως ελγίνεια, που σήμερα κοσμούν το Βρετανικό μουσείο.