1. Λήμνος: Η κληρονομιά του Μεγάλου Πολέμου
       1.1   Το Σώμα Στρατού ANZAC της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας και η εκστρατεία της Καλλίπολης
       1.2   Η Λήμνος στο Μεγάλο Πόλεμο
2. Ημέρα των ANZAC: 100 χρόνια από την εκστρατεία της Καλλίπολης
       2.1   Μνημονεύοντας τους ANZAC στη Λήμνο: Ένα έτος εορτασμών

Λήμνος: Η κληρονομιά του Μεγάλου Πολέμου

Ο εορτασμός της συμπλήρωσης των 100 χρόνων της Ημέρας των ANZAC, την 25η Απριλίου 2015, προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία για να εκτιμήσει κανείς την ιστορική και γεωπολιτική σημασία του νησιού της Λήμνου, τόσο ως τοποθεσία με ισχυρούς δεσμούς με το Σώμα Στρατού της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας (το Σώμα των ANZAC, όπως συνεχίζει να αποκαλείται) και ως ένα σημείο στο οποίο ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε το ανεξίτηλο ιστορικό στίγμα του. Ως τόπος ανάπαυσης για εκατοντάδες στρατιώτες των ANZAC που έχασαν τη ζωή τους στον πόλεμο, ένα πρώην στρατόπεδο εκπαίδευσης για την πρακτική προσγειώσεων και η βάση για την 3η Αυστραλιανή νοσοκομειακή μονάδα (ο κύριος κόμβος για τους τραυματίες από τις επιθέσεις), το νησί της Λήμνου θα αποτελέσει ένα διαχρονικό μέρος όπου η αντοχή, η μαχητικότητα, ακόμα και η αγάπη, θα ξεδιπλωθούν σε μία τόσο ταραγμένη εποχή για την παγκόσμια ιστορία.

Το Σώμα Στρατού ANZAC της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας και η εκστρατεία της Καλλίπολης

Πάνω από 50 χιλιάδες Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες πολέμησαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της Καλλίπολης (1915), μια συμμαχική εκστρατεία με στόχο την κατάκτηση της χερσονήσου της Καλλίπολης και την παροχή πρόσβασης των συμμαχικών ναυτικών δυνάμεων στα Δαρδανέλια. Κεντρικός στόχος της ήταν η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης, της πρωτεύουσας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και συμμάχου της Γερμανίας.

Αν και η εκστρατεία της Καλλίπολης συνεχίστηκε για οκτώ μήνες, τα στρατεύματα των ANZAC συνάντησαν την αντίσταση των Οθωμανών υπερασπιστών και οι συμμαχικές δυνάμεις απομακρύνθηκαν στο τέλος του 1915. Και οι δύο πλευρές υπέστησαν απώλειες και τεράστιες δυσκολίες, με περισσότερους από οκτώ χιλιάδες Αυστραλούς στρατιώτες να χάνουν τη ζωή τους και ακόμα δεκαεννέα χιλιάδες να υποφέρουν από τραυματισμούς.

Η Λήμνος στο Μεγάλο Πόλεμο

Λόγω της γεωγραφικής της θέσης απέναντι από τις ακτές της Καλλίπολης, η Λήμνος χρησίμευσε ως σημείο αποβίβασης, ανάπαυσης, ανεφοδιασμού και ιατρικής περίθαλψης των χιλιάδων Αυστραλών και Νεοζηλανδών στρατιωτών, και τις εκατοντάδες των Αυστραλών νοσοκόμων που ήρθαν για να παρέχουν φροντίδα στους στρατιώτες.

Απέχοντας 80 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές της Καλλίπολης, η Λήμνος έγινε μία προνομιακή βάση προσγείωσης, ανεφοδιασμού και ανάπαυσης: όλοι οι Αυστραλοί στρατιώτες πέρασαν από το νησί της Λήμνου, εξασκήθηκαν στις προσγειώσεις και αναπαύθηκαν εκεί, ή έλαβαν θεραπεία στην στρατιωτική ιατρική μονάδα που είχε στηθεί στο νησί. Το λιμάνι της Λήμνου ήταν από μόνο του ένα σημείο αφετηρίας για όλες τις ναυτικές και υποβρύχιες αποστολές στην Καλλίπολη.

Μόνο τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1915, η αυστραλιανή στρατιωτική ιατρική μονάδα στη Λήμνο φιλοξένησε σχεδόν 100.000 τραυματίες. Πάνω από διακόσιες Αυστραλές νοσοκόμες άσκησαν τα καθήκοντά τους στο νησί. Μία απ’ αυτές, η Clarice Daley, παντρεύτηκε τον λοχία Ernest Lawrence στο στρατόπεδο δυτικά του Μούδρου τον Οκτώβριο του 1915. Το γεγονός του γάμου τους αποτέλεσε μια αχτίδα φωτός για τους χιλιάδες των στρατιωτών που είχαν χάσει τους συναδέλφους τους ή είχαν τραυματιστεί οι ίδιοι στον πόλεμο.

Εξαιτίας του ρόλου της στην εκστρατεία της Καλλίπολης, η Λήμνος έλαβε τα εύσημα επιφανών Αυστραλών, όπως ο Albert Jacka και οι Στρατηγοί Birdwood και Monash. Δύο μεγάλα νεκροταφεία της Κοινοπολιτείας βρίσκονται στη Λήμνο, στις περιοχές του Μούδρου και του Πορτιανού, αντίστοιχα.

Το γεγονός ότι δημιουργήθηκαν δεσμοί με το Σώμα ANZAC σήμαινε ότι, έως αυτήν την ημέρα, το νησί συνέχισε να διατηρεί μια ισχυρή σχέση με την Αυστραλία.

Ημέρα των ANZAC: 100 χρόνια από την εκστρατεία της Καλλίπολης

Για τους Αυστραλούς σε όλη την υδρόγειο, η 25η Απριλίου είναι ημέρα μνήμης εκείνων που θυσίασαν τη ζωή τους κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Για να σηματοδοτήσει την κοινή κληρονομιά του Παγκοσμίου Πολέμου με τη Λήμνο, η Αυστραλιανή Επιτροπή μνήμης Λήμνου - Καλλίπολης και το ΕΕΥ (Επιτροπή Επιστροφής Υπηρεσιών) έχουν αναθέσει τη δημιουργία ενός χάλκινου αγάλματος μιας νοσοκόμας και ενός στρατιώτη στη Λήμνο, το οποίο πρόκειται να ανεγερθεί στην συνοικία Albert Pak της Μελβούρνης, στις 8 Αυγούστου του τρέχοντος έτους.

Πολλές πρωτοβουλίες έχουν αναληφθεί τόσο στην Αυστραλία όσο και στο νησί της Λήμνου, προκειμένου να διατηρηθεί αυτό το αναπόσπαστο κομμάτι της Αυστραλιανής και της ελληνικής ιστορίας και χιλιάδες είναι οι επισκέπτες από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, που αναμένεται να έρθουν στο νησί, με αφορμή την φετινή 100η επέτειο της Ημέρας των ANZAC.

Μνημονεύοντας τους ANZAC στη Λήμνο: Ένα έτος εορτασμών

Για να σηματοδοτήσει την εκατονταετηρίδα της Ημέρας των ANZAC, μια σειρά εκδηλώσεων έχει προγραμματιστεί από τον σύλλογο «Λήμνος - Φίλοι των ANZAC», οι οποίες έχουν οριστεί να πραγματοποιηθούν στο νησί μέσα στο 2015.

• Νέο Μουσείο στο Μούδρο, το οποίο θα περιλαμβάνει μια σειρά από φωτογραφίες του 1915-6 και μια συλλογή αντικειμένων από εκείνη την περίοδο.

• Νέο Πολιτιστικό Κέντρο στο Πορτιανού, το οποίο θα εγκαινιαστεί έως τα τέλη του 2015.

• Νέα αναμνηστική πλακέτα, η οποία θα αποκαλυφθεί κοντά στο Συμμαχικό Κοιμητήριο του Πορτιανού μέσα στο φετινό χρόνο. Η πλακέτα αναπαριστά τις δυο Καναδές νοσοκόμες οι οποίες εργάστηκαν και έχασαν τη ζωή τους στη Λήμνο στο Μεγάλο Πόλεμο. Η πλάκα έχει δωρηθεί από το έθνος του Καναδά.

• Δύο νέες εφαρμογές κινητού, οι οποίες θα βοηθούν τους επισκέπτες στην αναζήτηση των μνημείων, και δημιουργία σχετικών χαρτών για προσωπική χρήση ή για αγορά ως δώρο.

• Σε συνεργασία με όλες τις χώρες που είχαν συμμετοχή στην Εκστρατεία της Καλλίπολης και την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, το μοίρασμα των εορτασμών σε μηνιαία βάση.

• 17 - 20 Απριλίου 2015: Επίσημος Εορτασμός Μνήμης της εκατονταετηρίδας της Εκστρατείας της Καλλίπολης στη Λήμνο

• 7 Μαρτίου 2015: Νύχτα Ελληνικών Παραδοσιακών χορών που θα πραγματοποιηθεί από το Λύκειο των Ελληνίδων στο Clancy Αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας, στην Αυστραλία.

• 28 Μαρτίου 2015 και έπειτα: Φωτογραφικές εκθέσεις σε όλη τη Λήμνο. Αυτό το πρόγραμμα ξεκινά με την πρώτη φωτογραφική έκθεση για το αεροδρόμιο της Λήμνου και θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.

• Διεθνές συνέδριο που θα διοργανώσει ο σύλλογος «Λήμνος - Φίλοι των ANZAC», σε συνεργασία με συλλόγους βετεράνων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου απ’ όλο τον κόσμο.

• 20 - 23 Ιουνίου 2015: Μια τετραήμερη παρουσίαση διεθνών ιστορικών ταινιών σε συνεργασία με όλες τις εμπλεκόμενες χώρες, την Ιστορία του Ελληνικού Στρατού και τον Έλληνα σκηνοθέτη Νίκο Βολονάκη.

• 17 & 18 Ιουλίου 2015: Το ερευνητικό σχέδιο Λήμνος Καλλίπολη, μια παρουσίαση σύγχρονων έργων τέχνης που αντιπροσωπεύουν την εμπειρία των γυναικών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο περιλαμβάνει την πρεμιέρα του «Γυναίκες σε πόλεμο», μια σύγχρονη όπερα από τον Ελληνοαυστραλό συνθέτη Τάσο Ιωαννίδη.

• 20 - 23 Ιουλίου 2015: Μουσικές εκδηλώσεις με DJ και ορχήστρες, οι οποίες θα ξεκινήσουν στην τοποθεσία της Λήμνου Παλαιό Πεδινό, ένα πετρόχτιστο χωριό στο οποίο γίνεται συχνά αναφορά στα περιοδικά των Αυστραλών νοσοκόμων που υπηρέτησαν στη Λήμνο κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της Καλλίπολης.

• 5 - 11 Αυγούστου 2015: Παρουσίαση εθνικών και τοπικών παραδοσιακών φορεσιών, που φοριούνται σε κάθε μία από τις χώρες που συμμετείχαν στην εκστρατεία της Καλλίπολης κατά την έναρξη του 20ου αιώνα, στο Εθνικό Μουσείο Πολιτισμού της Λήμνου.

• Τέλη Αυγούστου: Ένα 4ήμερο οινολογικών διασκέψεων για την ανάδειξη της σημασίας της παραγωγής κρασιού στον πολιτισμό και την οικονομία της Λήμνου.

• 6 - 8 Σεπτεμβρίου 2015: Διάσκεψη των χωρών της Κοινοπολιτείας Υπηρεσιών Ερυθρού Σταυρού σε συνεργασία με την Ερυθρά Ημισέληνο για το θέμα «Η χρήση των νοσοκόμων κατά τη διάρκεια του Α 'Παγκοσμίου Πολέμου». Η κα Clare Ashton (Αδελφές νοσοκόμες των ANZAC του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ) θα είναι η κύρια ομιλήτρια.

Πολλές ακόμη γιορτές έχουν προγραμματιστεί να γίνουν και βρίσκονται στο στάδιο της προετοιμασίας. Η συμμετοχή των Λημνίων είναι πολύ μεγάλη και φαίνεται ότι το 2015 θα είναι μια καλή αρχή για την ανάδειξη του ρόλου που έχει το νησί της Λήμνου στην ιστορική στιγμή της Εκστρατείας της Καλλίπολης.