İREON (HEREON)

İreon veya Hereon; Yunanistan’ın en önemli arkeolojik sitelerinden biridir. UNESCO tarafından dünya mirası koruma listesine alınmıştır. Aynı adı taşıyan ve bir kıyı yerleşimi olan İreon’da bulunmaktadır.  Pythagorion’a yakın bir mesafededir.

İreon’un en önemli arkeolojik eserleri arasında ünlü tanrıça Hera tapınağıdır. Antik tarihçi Herodotus’a göre; o dönemin en büyük tapınağı konumundaydı. İreon; imvrassia nehri yakınlarında ve yine efsaneye göre tanrıça Hera’nın doğduğu yerde kurulmuştur. Geometrik dönemden geç Roma dönemine kadar bir ibadet yeri olarak kullanıldı. Arkaik dönemde; kutsallığı gelişti ve bütün Yunanistan, Mısır ve küçük Asya boyunca güçlü etkisini gösterdi. Bölgede M.Ö. 8. ve 5.y.yılda sırasıyla inşa edilen dört adet tapınak bulunduğu da unutulmamalıdır.

Araştırmalar ve kazı çalışmaları Sisam adasına seyahat edenler tarafından 1702 yılında başladı (Joseph Pitton de Tournefort, Paul Girard).  Daha sonraları ise önemli arkeologlar tarafında kazılar devam ettirildi (Kavvadia, Sofouli). Bugün itibarıyla;  Atina Alma Arkeolojik okulu arkeolojik araştırma ve kazı çalışmalarını başarılı bir şekilde sürdürmektedir.

Aşağıda yakından görme fırsatı bulacağınız önemli anıtlar sıralanmaktadır.

Hera Tapınağı

Hera tapınağı dört aşamalı inşaat aşamasında geçmiştir. İlk başlarda; bugünkü yerinde Hecatompedon A ve B küçük tapınakları inşa edilmişti (M.Ö. 8. ve 7y.y). Yapımlarında tuğla taş ve ahşap kullanılmıştı. Daha sonra ise mimar Rhoikos yapımını yeniden üstlendi (M.Ö. 570) ve dikkat çekici bir anıt inşa etti. Ancak bu anıt daha sonraları bilinmeyen bir nedenle tahrip oldu.  Bugünkü görüntüsünü; Polykrates zulmü sırasında tapınağı tekrar inşa eden Rhoikos’un oğlu Theodoros’a borçludur (M.Ö. 530).

Çift kanatlı bir iyon tapınağı olan Hera;  108,63X55,16 metrelik alan ölçümü ile Yunanistan’ın en büyüklerinden biridir. Tapınağı destekleyen 155 devasa sütundan sadece bir tanesi günümüze kadar ulaşmıştır ve yüksekliği de ilk günkü yüksekliğinin yarısı kadardır.

Büyük Altar (The Great Altar)

Altar; M.Ö. 560 yılında inşa edildi ve ilk kurulduğu yılda günümüze kadar aynı yerde bulunmaktadır. M.Ö 8. ve 7. Y.yılda daha basit bir formu vardı ve eski bina kalıntılarından inşa edilmişti. Daha sonraları ise bugünkü büyüklüğüne  ve ayrıntılı dekorasyonuna ulaştı. Roma döneminde Altar;  mermerden yeniden inşa edildi.

Kutsal Yol (The Sacred Road)

4.880 metrelik kutsal yol;  tapınak ile Sisam adasının eski başkentini birbirine bağlıyordu ve M.Ö 2. y.yılda inşa edilmişti. Bu yolun parçalarında bazıları hala çok iyi korunmuştur. Tapınağa gidiş gelişlerde adanın eski sakinlerine; sokaklardaki dikkat çekici anıtlar ve heykeller eşlik ediyordu. Bugün; kutsal yolun kuzey kemside var olan altı devasa mermer kouros’dan sadece bir tanesi kurtarılmıştır. Bunu yanında; Sisam Arkeolojik Müzesinin mücevherleri konumundaki ve heykeltıraş Geneleos tarafından yapılan heykel gurubu da günümüze kadar ulaşan eserler arasındadır.

Atinalı ünlü sanatçı Myron’un eserleri arsında yer alan Zeus, Athena ve Hercules bronz heykellerinin temellerinden  bir parçası da burada bulunmaktadır.