Αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν στις περιοχές Εμπορειός και Άγιο Γάλας της Χίου αποδεικνύουν την ύπαρξη σημαντικού πολιτισμού κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής Εποχής και της Εποχής του Χαλκού (6000 π.X - 1100 π.X).

Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Πελασγοί και οι Κάρες. Σύμφωνα με την μυθολογία το 1500 π.Χ. ο πρώτος βασιλιάς της Χίου ήταν ο Οινοπίωνας, ο οποίος κατάγονταν από την Κρήτη και εισήγαγε στο νησί την καλλιέργεια του αμπελιού. Αργότερα, στα μέσα του 11ου αιώνα η Χίος κατοικήθηκε από Αιολείς και Ίωνες. Οι τελευταίοι ανέπτυξαν έναν αξιόλογο πολιτισμό, εξελίχθηκαν σε μεγάλη ναυτική δύναμη και κατέκτησαν σημαντικές πόλεις του αρχαίου κόσμου.

 Επίσης, σύμφωνα με την παράδοση η Χίος αποτελεί τη γενέτειρα του Ομήρου. Ο μεγάλος αρχαίος ποιητής φημολογείται ότι έζησε στο νησί κατά τη διάρκεια του 8ου αιώνα π.Χ.

Το 493 π.Χ. οι Πέρσες κατέκτησαν και λεηλάτησαν τη Χίο. Οι Χιώτες κατάφεραν να απελευθερωθούν μετά τη μάχη της Μύκαλης το 479 π.Χ και αργότερα συμμετείχαν με το στόλο τους στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Το 332 π.Χ. κατέλαβε το νησί ο Μέγας Αλέξανδρος και επέβαλε μακεδονική φρουρά.

Στα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ η Χίος προσαρτείται στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στη συνέχεια στην Βυζαντινή. Η κομβική θέση του νησιού και η μεγάλη εμπορική του ανάπτυξη το καθιστά σημαντικό για την Βυζαντινή Αυτοκρατορία με αποτέλεσμα τον 11ο αιώνα να χτιστεί το Κάστρο της πρωτεύουσας και η Νέα Μονή με εντολή του αυτοκράτορα.

Το 1346 η Χίος καταλαμβάνεται από τους Γενουάτες και παρά τον καταπιεστικό χαρακτήρα της εξουσίας τους, παρουσιάζει μεγάλη οικονομική και πολιτισμική ανάπτυξη. Ανθίζει το εμπόριο και η γεωργία και το λιμάνι του νησιού γίνεται ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια εκείνης της εποχής. Επίσης, η γενοβέζικη εταιρία Μαόνα οργανώνει την παραγωγή, η οποία βασίζεται κυρίως στη μαστίχα και στα εσπεριδοειδή και τα προϊόντα της μαστίχας γίνονται γνωστά σε ολόκληρη τη δύση.

Το 1566 η Χίος πέρασε στα χέρια των Τούρκων. Στις αρχές του 18ου αιώνα, το νησί παρουσιάζει μεγάλη άνθιση εξαιτίας της αυξημένης μεταξουργίας. Επίσης, το 1792 ιδρύθηκε η Σχολή της Χίου από την οποία πέρασαν σημαντικοί άνθρωποι του πνεύματος όπως ο Αδαμάντιος Κοραής.

Κατά την επανάσταση του 1821 η Χίος υπέστη μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές που έχουν γίνει ποτέ στην ιστορία της Ελλάδας. Το Μάρτιο του 1822, οι κάτοικοι του νησιού υπό την καθοδήγηση του Λυκούργου Λογοθέτη ξεσηκώθηκαν ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό. Ωστόσο, ο Τούρκικος στόλος στις 30 Μαρτίου 1822 κατέπνιξε την επανάσταση και σκότωσε αρκετά μεγάλο μέρος του πληθυσμό του νησιού.

 Κάτω από τις διαταγές του Τούρκου επικεφαλή Καρά Αλή θανατώθηκαν 30.000 κάτοικοι και εξανδραποδίστηκαν περίπου 50.000 μέσα σε διάστημα δύο μηνών. Ο στρατός λεηλάτησε και έκαψε ολόκληρο το νησί. Η καταστροφή της Χίου ευαισθητοποίησε το δυτικό κόσμο για την επανάσταση της Ελλάδας και υποκίνησε τη βοήθεια της Ευρώπης για την αποτίναξη της Οθωμανικής υποδούλωσης.

Επίσης, υπήρξε πηγή έμπνευσης για τον καλλιτεχνικό χώρο. Χαρακτηριστικό δημιούργημα είναι ο παγκοσμίως γνωστός πίνακας «Η σφαγή της Χίου» του μεγάλου καλλιτέχνη Ευγένιου Ντελακρουά. Τον Ιούνιο του 1822 ο Κωνσταντίνος Κανάρης πυρπόλησε την τούρκικη ναυαρχίδα στο λιμάνι της Χίου σκοτώνοντας έτσι τον Καρά Αλή. Τελικά η Χίος απελευθερώθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1912 κατά τη διάρκεια του Α΄ Βαλκανικού πολέμου.

Με τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 στο νησί θα εγκατασταθεί πλήθος προσφύγων. Τέλος, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η Χίος υποτάσσεται στους Γερμανούς έως τα μέσα Σεπτεμβρίου 1944 που απελευθερώνεται.